Wat is inflatie?

Wat doet inflatie?

Inflatie is een stijging van het algemene prijspeil in de economie. Doordat de prijzen stijgen, wordt de Euro minder waard. Je kunt dan met eenzelfde hoeveelheid geld, minder producten of diensten kopen.

Hoe ontstaat inflatie?

Inflatie ontstaat vrijwel altijd na externe schokken: een politieke crisis, revolutie of oorlog. Na afloop van deze schokken herstelt het prijspeil weer.

Economen denken dat er een zeker verband bestaat tussen de ontwikkeling van de maatschappelijke geldhoeveelheid en inflatie. Men denkt dat de relatieve toename van de hoeveelheid geld ten opzichte van de aanwezige economische productie inflatie veroorzaakt. Dat werkt zo: als de maatschappelijke geldhoeveelheid toeneemt en er ondertussen geen productie meer is, stijgt de vraag naar goederen. Deze toenemende vraag zorgt ervoor dat het gemiddelde prijspeil stijgt.

Een andere oorzaak van inflatie is de doorberekening van gestegen productiekosten, gestegen importprijzen en hogere belastingtarieven.

Soorten inflatie

Prijsstijgingen kennen dus vele oorzaken. Deze oorzaken zijn onder verschillende inflatie-namen verdeeld.

Kosteninflatie

Stijgende productiekosten voor bedrijven kunnen een oorzaak van inflatie zijn. Om hun winst niet te laten dalen, zijn bedrijven geneigd om de kostenstijging door te berekenen aan de consument. Dit heeft als gevolg dat de verkoopprijzen stijgen. Als de stijging van loonkosten de hogere productiekosten veroorzaakt, dan noemen we dit loonkosteninflatie.

Winstinflatie

Winstinflatie houdt in dat bedrijven hun prijzen verhogen om hun winst te vergroten.

Bestedingsinflatie

Als er een hele sterke toename van de besteding van consumenten is, kan dit de hoeveelheid producten overtreffen. Deze overbesteding zorgt dan voor bestedingsinflatie.

Geïmporteerde inflatie

Als door ons geïmporteerde producten in het land van herkomst duurder worden, stijgen bij ons de prijzen. Omdat de prijsstijging van daar in de prijzen van de producten hier verwerkt wordt. Dit heet geimporteerde inflatie.

Wat zijn de gevolgen van inflatie?

Prijsinflatie zorgt voor een daling van de koopkracht. Koopkracht is een soort graadmeter van de (interne) waarde van het geld. Dit betekent dat een persoon voor hetzelfde geld minder kan kopen. Een hoge inflatie zorgt voor een lager vertrouwen van de burgers in hun eigen munt. Daarnaast worden investeringen voor (buitenlandse) beleggers risicovoller.

Mocht de inflatie te hoog worden, dan verhoogt de centrale bank de rentetarieven uiteindelijk om geldcreatie te ontmoedigen.

Inflatie meting

Jaarlijks wordt de inflatie gemeten, uitgedrukt in een percentage. Als er een stijging is van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van dezelfde periode in het voorgaande jaar, is er sprake van inflatie. De CPI geeft aan hoeveel Nederlandse huishoudens gemiddeld aan goederen en diensten uitgeven. Deze informatie komt uit gegevens van bankrekeningen en een budgetonderzoek onder huishoudens.

Boodschappenmandje

Het ‘boodschappenmandje’ van het CPI is de belangrijkste maatstaf van inflatie. Onder een ‘boodschappenmandje’ vallen alle goederen en diensten die huishoudens het hele jaar door consumeren. Elk product in het mandje heeft een prijs en deze prijzen kunnen stijgen of dalen. De inflatie is de prijs van dit totale mandje, vergeleken met de prijs van dit mandje precies een jaar ervoor.

Productgroepen

Bij het berekenen van de gemiddelde stijging van de prijzen, krijgen de prijzen van producten en diensten een gewicht toegekend. Goederen en diensten waaraan men meer geld uitgeeft zoals de elektriciteit of huur, krijgen een groter gewicht dan producten en diensten waaraan men minder uitgeeft, zoals postzegels of plakband.

Om de inflatie te meten kijkt men naar alle producten of diensten die huishoudens consumeren, zoals:

• Alledaagse producten (voeding, benzine, vervoer)
• Duurzame goederen (kleding, elektronica)
• Diensten (kappers, schoonmakers, huurwoningen)

Omdat iedereen een ander uitgavenpatroon heeft, heeft niet iedereen evenveel last van inflatie. Verschillende productgroepen kunnen geheel verschillende prijsstijgingen vertonen, daarmee is de mate waarin je last hebt van inflatie afhankelijk van je uitgavenpatroon.

Inflatie in Nederland

Nu ben je misschien benieuwd wat de gemiddelde inflatie per jaar is, en wat de inflatie in 2020 was? Met deze gegevens kun je ook een schatting maken van de inflatie over een paar jaar.

Gemiddelde inflatie per jaar

Wat is de gemiddelde inflatie per jaar in Nederland? Volgens het CBS is de gemiddelde inflatie sinds 1997 1,92% per jaar.

Inflatie in 2020

In 2020 was de inflatie volgens het CBS 1,3% in Nederland.

Inflatie in 2021

Het inflatiecijfer over heel 2021 moet nog bekend worden gemaakt, maar dat van november 2021 is al bekend. De inflatie in november 2021 was 5,2%, dat is de hoogste sinds september 1982. Deze snelle stijging van de inflatie is voornamelijk te verklaren door de hogere prijzen voor gas, elektriciteit, motorbrandstoffen, voeding en kleding.

Hoe bereken ik inflatie?

Helaas weten we nooit precies wat de inflatie over een aantal jaren is, en hoeveel ons geld van nu dan waard is. Wel kun je een zekere schatting maken, door te kijken naar de gemiddelde inflatie per jaar. Bereken hoeveel jouw geld over een aantal jaar waard is, op basis van de gemiddelde inflatie per jaar.

Lees ook: Wat kan ik doen om mezelf te beschermen tegen inflatie?

Beheer jouw uitgavenpatroon met de Dyme app

Benieuwd naar je eigen uitgavenpatroon en wil je graag meer zicht op je financiën? Download de app van Dyme en de rest gaat vanzelf. De app zorgt voor een financieel overzicht, waardoor je altijd op de hoogte van je uitgaven en inkomsten bent. Je kunt instellen wat je ergens maximaal aan wil uitgeven, en krijgt een melding als je hier overheen gaat. Door middel van budgetten motiveert de app je om te sparen voor je spaardoelen. En betaal je teveel voor een abonnement? Dyme geeft dit aan en helpt je bij het opzeggen.